Soybağının Reddi Davası

Soybağının reddi davası ile kocanın babalık karinesi çürütülmektedir. Kocanın babalık karinesi; evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır. Dolayısıyla evlilik birliği içinde veya evliliğin sonra ermesinden itibaren üçyüz gün içinde doğan çocuk açısından genetik babanın koca olmaması durumunda soybağının reddi davası açılmalıdır.

Soybağının reddi, babalık ve tanıma hakkında ayrıntılı bilgi almak için hukuk büromuz ile iletişime geçebilirsiniz.

1- Kocanın Açtığı Soybağının Reddi Davası (TMK m.286-f/1)

Kural olarak soybağının reddini isteme hakkı kocaya tanınmıştır. Bu hak kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğu için davanın bizzat koca tarafından açılması gerekir. Dava anne ve çocuğa karşı açılmalıdır. Anne ve çocuk arasında zorunlu dava arkadaşlığı olması sebebiyle dava sadece anneye karşı açılamaz.

TMK Madde 286; ‘Koca, soybağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebilir. Bu dava ana ve çocuğa karşı açılır.’

Soybağının reddi davası ile nüfusta baba olarak kaydedilen kişinin çocuk ile arasındaki soybağının koparılması amaçlanır. Baba tarafından açılan soybağının reddi davasında davalılar anne ve çocuk olmalıdır. Anne ile çocuk arasında menfaat çatışması olması sebebiyle davalı anne ve çocuğu aynı vekil ile temsil edemez. Çocuk adına husumet kural olarak atanacak olan temsil kayyımına yöneltilmelidir. Küçüğün temsili için kayyım tayini ise davacıya ait değil, mahkemeye ait bir yükümlülüktür. Çocuk sağ olarak doğduktan sonra ölmüş ise ret davası anne ile birlikte çocuğun mirasçılarına karşı açılmalıdır.

Kocanın Açtığı Sobağının Reddi Davasında Hak Düşürücü Süre; Koca, davayı,doğumu ve baba olmadığını veya annenin gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak 1 yıl içinde soybağının reddi davasını açması gerekir. Gecikme haklı bir sebebe dayanıyorsa, bir yıllık süre bu sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren işlemeye başlar.

Soybağının reddi davaları kamu düzeni ile yakından ilgili davalardır. Bu sebeple, DNA testi yaptırılıp alınacak rapor ile toplanan delililler birlikte değerlendirilerek karar verilmelidir. Sadece karşı tarafın kabulüne dayanılarak karar verilemez.

2- Ergin Çocuğun Açtığı Soybağının Reddi Davası (TMK m.286/f-2, 289/f-2)

Soybağının reddi davasının ergin olan çocuk tarafında da açılması mümkündür. Ergin çocuk tarafından açılan soybağının reddi davası ana ile babalığı karine olarak kabul edilen kocaya karşı açmalıdır. Ancak, babalığı karine olarak kabul edilen koca ölmüşse mirasçılarına karşı açılmalıdır.

Erğin çocuğun Açtığı Soybağının Reddi Davasında Hak Düşürücü Süre; çocuk, erğin olduğu tarihten başlayarak en geç 1 yıl içinde dava açmak zorundadır. Ancak, gecikme haklı bir sebebe dayanıyorsa, sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren 1 yıllık süre hesaplanmalıdır.

3- Ergin Olmayan Çocuğun Açtığı Soybağının Reddi Davası (TMK m.286/f-2, 291/f-2)

Ergin olmayan çocuğun soybağının reddi davası açma hakkı TMK m. 291 hükmünde düzenlenmiştir. Ergin olmayan çocuk, anne ve nüfusta baba olarak görünen kişiye karşı dava açmalıdır. Çocuk ile anne, baba arasında menfaat çatışması olması sebebiyle dava sürecinde çocuğu temsil yetkileri yoktur. Dolayısıyla, ergin olmayan çocuğa öncelikle kayyım atanmalıdır. Kayyım atanmasını takiben soybağının reddi davasında davayı çocuk adına kayyım açar.

Ergin Olmayan Çocuğun Açtığı Soybağının Reddi Davasında Hak Düşürücü Süre; Ergin olmayan çocuğa atanan kayyım,atanma kararının kendisine tebliğinden itibaren 1 yıl içerisinde davayı açmalıdır.

4- Kocanın Altsoyunun,Annesi veya Babasının Açtığı Soybağının Reddi Davası (TMK m.291/f-1)

Soybağının reddi davasını nüfusa baba olarak kaydedilen kocanın; altsoyu,annesi veya babasının da açması mümkündür. Hukuken dava açma süresi geçmeden kocanın ölmesi, gaipliğine karar verilmesi veya ayırt etme gücünü kaybetmesi durumunda açılabilir. Kocanın altsoyu,annesi veya babası tarafından açılacak davada husumet yine çocuğa ve anneye yöneltilmelidir. Dolayısıyla, mahkeme tarafından ergin olmayan ve anne ile menfaat çatışması olan çocuğa kayyım atanarak temsili sağlanır.

Kocanın Altsoyunun,Annesi veya Babasının Açtığı Soybağının Reddi Davasında Hak Düşürücü Süre; doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini veya gaiplik durumunu öğrenmeden itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.

5- Genetik Babanın Açtığı Soybağının Reddi Davası (TMK m.291/f-1)

Genetik babanın açabileceği soybağının reddi davasına kanunda daha kısıtlı bir düzenleme getirilmiştir. Dava açma süresinin geçmesinden önce kocanın ölmesi, gaipliğine karar verilmesi veya sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi durumunda açabilir. Genetik baba tarafından açılan davada husumet anne, çocuk ve babaya karşı açılmalıdır. Davalılardan birinin ölmüş olması durumunda dava mirasçılarına yöneltilmelidir. Yukarıda da açıklandığı üzere, soybağının reddi davasında anne ile çocuk arasında menfaat çatışması vardır. Dolayısıyla aynı vekille temsili mümkün değildir. Çocuğun onsekiz yaşından küçük olması durumunda öncelikle kayyım atanır ve kayyım ile temsili sağlanır.

Genetik Babanın Açtığı Soybağının Reddi Davasında Hak Düşürücü Süre; doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini veya gaiplik durumunu öğrenmeden itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.

Soybağının Reddi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Dava, taraflardan birisinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılmalıdır.

Bu davada görevli mahkeme ise Aile Mahkemesidir. Ayrı bir Aile Mahkemesi kurulmayan yerlerde; Asliye Hukuk Mahkemesi davaya Aile Mahkemesi sıfatıyla bakar.

Genetik Baba ile Soybağının Kurulması

Genetik baba ile soybağının kurulması, soybağının reddi davasından sonra tanıma veya babalık davası ile mümkündür.

1- Babanın Çocuğu Tanıması

Tanıma, genetik babanın evlilik birliği dışında dünyaya gelen çocuğu tanıması ile soybağının kurulması işlemidir. Çocuğun nüfusta genetik olarak babası olmayan biri üzerinde kütük kaydı bulunması durumunda öncelikli olarak kütükteki baba ile soybağının koparılması gerekir. Kütükteki baba ile soybağı koparılmadan tanıma yapılamaz.

Tanıma, babanın, nüfus memuruna veya mahkemeye yazılı başvurusu ya da resmî senette veya vasiyetnamesinde yapacağı beyanla olur.

Tanıma beyanında bulunan kimse küçük veya kısıtlı ise, veli veya vasisinin de rızası gereklidir. Beyanda bulunulan nüfus memuru, sulh hâkimi, noter veya vasiyetnameyi açan hâkim, tanımayı babanın ve çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluklarına bildirir. Çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluğu da tanımayı çocuğa, anasına, çocuk vesayet altında ise vesayet makamına bildirir.

2- Babalık Davası

Çocuk ile baba arasındaki soybağı, anne ile evlilik (babalık karinesi), tanıma veya hakim hükmü ile kurulur. Babalık davası, anne veya çocuk tarafından genetik babaya karşı açılmalıdır. Genetik babanın babalık davasını açma hakkı yasada düzenlenmemiştir.

Annenin dava hakkı doğumdan başlayarak 1 yıl geçmekle düşer.

Ergin olmayan çocuk bakımından, öncelikle çocuğa temsil kayyımı atanması gerekir. Eski kanun düzenlemesinde çocuk için de 1 yıllık hak düşürücü süreler getirilmiştir. Ancak, yeni düzenleme ile hak düşürücü süre çocuk açısından kaldırılmıştır. Dolayısıyla, artık yasada çocuk için hak düşürücü süre bulunmamaktadır.

Soybağının Reddi Yargıtay Kararları

Soybağını Reddi Davasında DNA Testi Zorunluluğu

Yargıtay 8. H.D., 04.06.2018, 2017/8808, 2018/13658 K.

(Soybağına ilişkin davalarda DNA testi yaptırılıp alınacak rapor ile toplanan delillerin birlikte değerlendirilerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekir…)

‘Kamu düzeni ile yakından ilgili olan soybağının tespiti davalarında, TMK m.284 belirtilen koşullar saklı kalmak kaydıyla, HMK uygulanacağı, HMK m.292/1 gereğince, uyuşmazlığın çözümü bakımından zorunlu ve bilimsel verilere uygun olmak ve ayrıca sağlık yönünden bir tehlike oluşturmamak şartıyla, herkesin soybağının tespiti amacıyla vücudundan kan veya doku alınmasına katlanmak zorunda olduğu;haklı sebep olmaksızın bu zorunluluğa uyulmaması halinde hakimin incelemenin zor kullanarak yapılmasına karar vereceği…’

Soybağının Reddi Davası İle Babalık Davası Ayrı Görülür

Yargıtay 8. Hukuk Dairesi – Karar: 2017/11234

Dava, bu haliyle, davacıların babasının M. K. olmadığı iddiası bakımından 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunun 286.madde kapsamında soybağının reddi, biyolojik babalarının … olduğu yönünden ise aynı Kanun’un 301.maddesi gereği babalığın tespiti istemine ilişkindir. Çocuğun bir başka erkekle soybağı ilişkisi geçersiz kılınmadıkça babalık davasının dinlenmesi mümkün değildir. Dolayısı ile eldeki davaya soybağının reddi olarak bakılarak karar verilmesi, babalığın tespiti talebinin eldeki dosyadan tefriki ile başka bir esasa kaydedilerek, soybağının reddi davasının sonucu beklenip bir karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi, doğru görülmemiştir

Soybağının Reddi Davasında Çocuğa Kayyım Tayini

Yargıtay 8. Hukuk Dairesi – Karar: 2017/7298

Dava, çocuk adına yasal temsilci sıfatıyla anne tarafından Türk Medeni Kanununun 286. Maddesi uyarınca açılan soybağının reddine dair olup somut olayda, davacı anne tarafından çocuğa velayeten açılan davada küçüğün gerçek babasının davalı olmadığının tespiti ile soybağının reddine karar verilmesinin istendiği ve davanın küçüğe kayyım tayin ettirilmeden karara bağlandığı anlaşıldığından; yasal düzenlemeler dikkate alındığında, her ne kadar soybağının reddi davası anne tarafından açılamayacak ise de eldeki davanın küçüğe velayeten anne tarafından açıldığı gözönünde bulundurulduğunda, mahkemece küçüğe kayyım tayin ettirilip davanın kayyıma yöneltilmesinden, gösterdiği takdirde delillerinin toplanmasından sonra bütün delillerin birlikte değerlendirilerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi yerine eksik hasımla yargılama yapılarak davanın reddine karar verilmesi hukuka aykırıdır.